تصاویری از روانِ جامعه

توماس مان، نویسنده مهم ادبیات آلمان و یکی از شالوده‌های ادبیات جهان، در شاهکارش «کوه جادو» نشان می‌دهد که انسان مدرن در تکاپو برای فرار از حس گناهی که در زندگی شهری او را دوره کرده هرقدر هم که قصد فرار کند و به کوهی بلند و در اقامتگاهی کوهستانی برود باز هم حس گناه از دنبالش می‌آید و او را در «اتاق زیرشیروانی» هتل کوهستانی گیر می‌اندازد. فیلم مستند ده نویسندهٔ دنیای مدرن: کوه جادو، به نقد و تحلیل همین موضوع در شاهکار توماس ما اختصاص دارد. این فیلم زیرنویس فارسی دارد.

جوزف کنراد، مرد ماجراجوی ادبیات مدرن، در رمان مامور مخفی نقش نهادهای امنیتی را در ایجاد حس گناه قرون وسطی‌ای در دل انسان مدرن واکاوی می‌کند. مامور مخفی ام‌آی‌سیکس، کسی است که با مرموزبازی و فریب و خیانت توامان، آدم مضطرب دنیای (به ظاهر) قشنگ نو را وادار می‌کند تا در موقع لازم از «اتاق زیر شیروانی» بیرون بیاید و سهمش را به این دنیا بپردازد، که درواقع اقدامی هیستریک علیه خودش است؛ اقدامی که او را در دام مکافاتی تباه کننده گرفتار می‌کند. فیلم مستند ده نویسنده دنیای مدرن: مامور مخفی، به نقد و تحلیل همین موضوع در شاهکار جوزف…

نهادهای دلهره‌انگیز مدرنیته! کافکا در رمان «محاکمه»، ما را در دنیایی تصویر می‌کند که به ظاهر مدرن شده است اما هنوز در دل آن، تک‌تکمان مانند قرون وسطی گناهکاریم. کافکا تصویرگر جهانی بود که در آن، سوژهٔ مستقل، تحت اثر نیروهای تاریخی از جانب نهاد قانون و توده‌هایی که سنتا صاحب قدرت هستند، مجبور است میلش را سرکوب کند تا نظم اخلاقیات باسمه‌ای جامعه برهم نخورد. در غیر اینصورت برای او «محاکمه»ای برپا می‌کنند تا در اتاق زیر شیروانی زندانی‌اش کنند. آن هم گناهی که به درستی به ما تفهیم نمی‌شود. فیلم مستند ده نویسنده دنیای مدرن: محاکمه…

ناخودآگاهی که مدام ما را تحت تاثیرش قرار می‌دهد و رنجی که مدام بازمی‌گردد. مارسل پروست، یکی از بنیان‌گذاران ادبیات مدرن است که به ساخت اجتماعی و تمایلات وجودی این طبقه به سهم خودش شکل داده. مارسل پروست، در رمان هفت جلدی خودش ضمن واکاوی درون شخصیت اصلی رمان، سعی می‌کند به سویه‌های خاصی از دلایل وجود حس گناه روی شانه‌های انسان مدرن پاسخ دهد. چیزی که باعث می‌شود او مدام به «اتاق زیرشیروانی» پناه ببرد. فیلم مستند ده نویسنده دنیای مدرن: در جستجوی زمان از دست رفته، به نقد و تحلیل همین موضوع در شاهکار مارسل پروست می‌پردازد. این…

جیمز جویس در شاهکارش «اولیس» تصویرگردِ دو مرد تنها است که صبح از «اتاق»هایشان بیرون می‌زنند در حالی که همسر لئوپولد شخصیت اصلی رمان در اتاق زیر شیروانی تنها می‌ماند و با اضطراب‌هایش کلنجار می‌رود. دو مرد در سفری اودیسه‌وار تلاش می‌کنند از شر اضطراب‌ها و حس گناه قرون‌وسطی‌ای‌شان راحت شوند اما مدام بیشتر و بیشتر در تناقضاتی طنز آمیز گرفتار می‌شوند تا جایی که مسامحهٔ انتهای کتاب میان زن و مرد هم یک تسامح وارونه از آب در می‌آید. آن هم در همان اتاق زیرشیروانی که زن سرکش درش منزوی و تنها مانده. فیلم مستند ده نویسنده دنیای مدرن:…